موقعیت جغرافیایی و مرزهای استان
استان همدان باحدود 19491 کیلومتر مربع در غرب ایران بین 33 درجه و 59 دقیقه تا 35 درجه و 44 دقیقه عرض شمالی و 47 درجه و 47 دقیقه تا 49 درجه و 30 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال به استان‌های زنجان و قزوین و از جنوب به استان لرستان، از شرق به استان مرکزی و از غرب به استان کرمانشاه و قسمتی از استان کردستان محدود می‌شود. براساس آخرین تقسیمات کشوری استان همدان دارای 9 شهرستان (همدان ـ بهارـ رزن ـ اسدآباد ـ تویسرکان ـ نهاوند ـ ملایر ـ کبودرآهنگ و فامنین)، 27 شهر ، 23 بخش، 72  دهستان و 1085 آبادی دارای سکنه است.

 اقلیم و آب و هوا
استان همدان در منطقه غرب کشور و در سرزمینی بلند و کوهستانی واقع شده که اختلاف بلندترین و پست‌ترین نقطه آن بیش از 2000 متر محاسبه شده است. ارتفاع بلندترین نقطه استان (قله الوند) ازسطح دریا 3574 متر و ارتفاع پست‌ترین نقطه (آبادی عمرآباد از دهستان پیشخور) از سطح دریا 1555 متر می‌‌باشد. به طور کلی، آب و هوای استان همدان از توده‌های هوایی مدیترانه که از غرب وارد کشور می‌شود، متأثر است. موقعیت استان و ارتفاع به نسبت زیاد آن سبب می‌شود که توده‌هایی از هوای مرطوب و باران‌زا که به ویژه از سوی غرب وارد کشور می‌شوند، قسمت اعظم رطوبت خود را در آن ریزش نمایند.

شهرستان های استان همدان
همدان: شهرستان همدان در ناحیه میانی استان و در گستره ای به مساحت 2831 کیلومترمربع (14/5درصد از مساحت استان) واقع شده است. این شهرستان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری مشتمل بر دو بخش مرکزی و شراء و معادل 8 درصد از تعداد کل بخش های استان، 9 دهستان معادل 12 درصد از تعداد کل دهستانهای استان، 4 شهر (همدان، مریانج، قهاوند و جورقان) معادل 15 درصد از تعداد کل شهرستانهای استان است.
شهرستان همدان از نظر طبیعی در منطقه ای کوهستانی واقع گردیده است. سلسله جبال الوند در جنوب این شهرستان قرار گرفته و ارتفاع بلندترین قله آن از سطح دریا 3574 متر می باشد. از رودخانه های مهم این شهرستان که از سرشاخه های اصلی رودخانه های کشور محسوب می­شوند، می­توان به رودخانه های قره چای، یلفان و عباس آباد اشاره نمود.
از ویژگی‌های این شهر، نقشه آن می‌باشد که توسط مهندسان آلمانی طراحی شده و به نقشه شعاعی معروف است که 6 خیابان اصلی به طور موازی به میدان اصلی شهر وصل شده و بلوارها به صورت رینگ‌های اول و دوم آن‌ها را منقطع کرده که در نوع خود کم‌نظیر است و در ابتدای هر خیابان اصلی دوگنبد نقره‌ای رنگ به تعداد 12 گنبد به نام هر امام معصوم تعبیه شده است که نشانگر مذهبی بودن و شیعی بودن این شهر از دیرباز می‌باشد.
ملایر: شهرستان ملایر در گستره ای به مساحت 3209 کیلومترمربع حدود 16/5 درصد از مساحت استان را تشکیل می دهد و به لحاظ مختصات جغرافیائی از طرف شمال به شهرستان همدان و تویسرکان، از جنوب به لرستان، از شرق به استان مرکزی و از سوی غرب به شهرستان نهاوند محدود می شود. براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای 5 شهر ازندریان، سامن، ملایر، جوکار و زنگنه و 4 بخش به نامهای جوکار، زند، سامن و مرکزی بوده و دارای 15 دهستان و 208 آبادی دارای سکنه می باشد. این شهرستان دارای آب و هوای سرد و نیمه خشک است.
تویسرکان: شهرستان تویسرکان با مساحتی معادل 1555 کیلومترمربع، 8 درصد از مساحت استان را در برگرفته است. شهرستان تویسرکان براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای 3  شهر به نام های تویسرکان، سرکان و فرسفج و 2 بخش به نام های مرکزی و قلقل رود، 7 دهستان و 108 روستای دارای سکنه می باشد. این شهرستان دارای آب و هوای نیمه خشک و سرد بوده و رژیم بارندگی آن تیپ اقلیم مدیترانه ای است.
نهاوند: شهرستان نهاوند با مساحتی معادل 1536 کیلومتر مربع 7/87 درصد از مساحت استان همدان را تشکیل می دهد. این شهرستان در جنوب غربی استان قرار داشته و از شمال به شهرستان تویسرکان، از شمال غربی و غرب به استان کرمانشاه، از جنوب به لرستان و از شرق به ملایر محدود می شود. براساس تقسیمات کشوری این شهرستان دارای 4 شهر به نامهای نهاوند، فیروزان، برزول و گیان، چهار بخش مرکزی، زرین دشت، خزل وگیان، 9 دهستان و 169 آبادی دارای سکنه می باشد. آب و هوای این شهرستان خشک و سرد بوده و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه ای می باشد.
کبودرآهنگ:شهرستان کبودرآهنگ مساحتی به اندازه 3815 کیلومترمربع حدود 19/6 درصد از مساحت کل استان را به خود اختصاص داده است. این شهرستان دارای سه شهر با اسامی کبودرآهنگ(به عنوان مرکز شهرستان)، شیرین سو و گل تپه، 10 دهستان و 128 آبادی دارای سکنه می­باشد. شهرستان کبودرآهنگ دارای آب و هوای سرد و نیمه خشک و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه ای بوده و بلندترین نقطه این شهرستان در ارتفاع 2898 متر از سطح دریا قرار دارد.
رزن: شهرستان رزن در گستره ای به وسعت 2728 کیلومتر مربع حدود 14 درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است. این شهرستان از شمال به زنجان و قزوین، از جنوب به شهرستان همدان، از غرب به شهرستان کبودرآهنگ و از شرق به استان مرکزی محدود می شود. براساس تقسیمات کشوری دارای 3 شهر به نام های رزن، قروه درجزین و دمق، 3 بخش مرکزی، قروه درجزین و سردرود، 7 دهستان و 126 آبادی دارای سکنه  می­ باشد. آب و هوای این شهرستان سرد و خشک بوده و رژیم بارندگی ماهانه آن تیپ اقلیم مدیترانه ای است.
اسدآباد: شهرستان اسدآباد در گستره ای به مساحت 1196 کیلومترمربع 6/1 درصد از وسعت استان را تشکیل می دهد.این شهرستان از شمال غربی به استان کردستان و از شرق و شمال شرقی به شهرستان بهار محدود می­گردد و براساس تقسیمات کشوری دارای 1 نقطه شهری به نام اسدآباد، 6 دهستان و 99 آبادی دارای سکنه است. همچنین دارای آب و هوای نیمه سرد بوده و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه ای است.
بهار: شهرستان بهار یکی از شهرستانهای نه گانه استان با گستره ای معادل 1334 کیلومترمربع حدود 7 درصد از وسعت استان را تشکیل می دهد و براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای 3 بخش (مرکزی، لالجین، صالح­ آباد)، 3 شهر (بهار، صالح آباد، لالجین)، 6 دهستان و 70 روستای دارای سکنه می باشد. از نظر طبیعی دارای آب و هوای خشک بوده و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه ای است.
فامنین: شهرستان فامنین در شمال شرق این استان واقع شده‌است. این شهرستان از سمت شمال به شهرستان رزن، از سمت جنوب به شهرستان همدان، از سمت شرق به استان مرکزی و از سمت غرب به شهرستان کبودرآهنگ محدود شده‌است. شهرستان فامنین از ۲ بخش، ۱ شهر و ۴ دهستان تشکیل یافته‌است و با مساحتی حدود 1287 کیلومتر مربع، 6/7 درصد از مساحت کل استان همدان را تشکیل می‌دهد. این شهرستان از مراکز مهم تولید محصولات کشاورزی در سطح استان به‌شمار می‌رود.

جمعیت استان همدان:
مطابق نتایج سرشماری نفوس و مسکن در سال 1395 استان همدان، جمعیت این استان 1738224 نفر شامل 504554 نفر شاغل، 53023 نفر بیکار و 887676 نفر غیرفعال می باشد. با نگاهی به جدول ذیل ملاحظه می شود که 49 درصد جمعیت را مردان و 51 درصد آن را زنان در قالب 538803 خانوار تشکیل می دهند .

ویژگی های جمعیتی استان همدان مطابق نتایج سرشماری نفوس و مسکن در سال1395

 آموزش عالی همدان:

امروزه به اعتقاد همه صاحب نظران و متخصصان آموزش،  فراگیری مهارت های لازم در زمینه های تخصصی به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر اجتماعی از اهمیت و جایگاه ویژه ای در امر توسعه کلان برخوردار است. این اهمیت به ویژه در شکل خاص آن از این مسأله نشأت می گیرد که انسان ها نسبت به مدد آموزش توام با پرورش خواهند توانست توانایی های نامحدود خود را در میدان عمل به تحقق برسانند. نیروی انسانی متخصص یکی از مهم ترین داده های اقتصاد نوین است، چرا که پیش نیاز هرگونه تغییر،تحول و تکامل اجتماعی و اقتصادی وجود انسانهای اندیشمند و متحول است و شاید به همین دلیل صاحب نظران  اقتصاد و جامعه شناسی، منابع انسانی متخصص را بزرگترین دارایی و سرمایه اصلی یک جامعه می دانند. بنابراین توجه به این امر مهم و سرمایه گذاری برای تأمین این سرمایه ملی از اهمیت و اولویت خاص برخوردار است. توجه به بهره وری نظام آموزشی و  رسالت مهم آن یعنی تأمین نیروی انسانی متخصص مورد نیاز سایر بخش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه تأثیر به سزایی در بهره وری ملی و توسعه کشور دارد.

شاخص و نماگر های آموزش عالی:  (سال تحصیلی95-1394)